نام های روز آخر
در قرآن، بیش از صد نام برای قیامت ذکر شده است؛ مانند: یوم الحسرْ، یوم الندامْ، یوم المحاسبْ، یوم الواقعْ، یوم القارعْ، یوم الراجفْ، یوم الطلاق، یوم الفراق، یوم الحساب، یوم الحکم، یوم العذاب و...؛ ولی معروفترین نامها یوم القیامه است که 70 بار در قرآن مجید ذکر شده و حکایت از قیام عمومی بندگان و رستاخیز عظیم انسانها میکنند و توجه به آن انسان به قیام در این دنیا برای انجام وظیفه دعوت مینماید.
- یوم القیامة
این نامه که از مشهورترین نامهای روز رستاخیز است، و درست هفتاد بار در قرآن مجید تکرار شده، از جمله می فرماید: «ما ترازوهای عدل را در روز قیامت نصب می کنیم» (سوره انبیاء، آیه 47).
در اینکه چرا آن روز، روز قیامت و به پا خواستن نامیده شده، خود قرآن مجید از این مسأله پرده برداشته می گوید: «در آن روز مردم، در برابر خداوند به پا می خیزند» (و در دادگاه عدل او حاضر می شوند) . (سوره مطففین، آیه 6).
و نیز در آن روز فرشته اعظم خداوند که نامش «روح» است با سایر ملائکه در یک صف برای اجرای فرمان خدا قیام می کنند. (سوره نبأ، آیه 38).
و نیز در آن روز شاهدان و گواهان، برای شهادت بر اعمال انسانها به پا می خیزند. (سوره غافر، آیه 51).
و بالاخره در آن روز حساب و کتاب، برپا می شود (سوره ابراهیم، آیه 41).
انسان هنگامی که می خواهد به طور جدی کاری را انجام دهد به پا می خیزد و آماده اجرا می شود، «قیام» دلیل بر تصمیم و اراده محکم و آمادگی و احترام نسبت به انجام کاری است، و شاید به همین دلیل واژه «قیامت» در قرآن مجید، این همه تکرار و تأکید شده است.
اضافه بر اینها، قیام مردگان از قبرها، خود نیز یکی از دلائل این نامگذاری است.
در حدیثی از امام علی بن الحسین علیه السلام می خوانیم: «شدیدترین ساعات انسانها، سه ساعت است، ساعتی که فرشته مرگ را در برابر خود می بیند، و ساعتی که از قبر بر می خیزد و ساعتی که در برابر خداوند متعال می ایستد». (بحارالانوار، جلد 7، صفحه 105، حدیث 19).
- الیوم الآخر
نام دیگری که بسیار مشهور و معروف است، و در قرآن مجید به طور گسترده آمده است: (سرای دیگر) و (روز دیگر) یا به طور خلاصه «الآخرة» است که یکصد و چهل بار در قرآن مجید در سوره های مختلف امده است.
در آیه 177 سوره بقره در توضیح معنی نیکوکاری می فرماید: «نیکی (نیکوکاران) کسانی هستند که به خدا و روز دیگر و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیامبران ایمان آورده اند...».
باز در تعبیر دیگر در آیه 4 سوره بقره می فرماید: «مؤمنان حقیقی کسانی هستند که نسبت به آخرت یقین دارند».
و در آیه 4 سوره ضحی آمده است «عالم آخرت از عالم نخستین برای تو بهتر است».
این بیانگر این واقعیت است که سیر تکاملی انسان از این جهان شروع می شود. و ادامه می یابد، جهان دیگر آخرین مرحله این مسیر است، دنیا به معنی منزلگاههای میان جاده است. و آخرت منزل نهائی و ابدی است.
این هشداری است به همه انسانها که دنیا را سرای جاودان نشمرند، دل به آن نبندند، آن را هدف نهائی نشمرند، و تمام نیرو و قدرت خود را صرف آن نکنند، بلکه از آن به صورت گذرگاهی برای رسیدن به سرای دیگر بهره گیرند.
- یوم الحساب
دیگر از اسامی مشهور قیامت «یوم الحساب» است که در پنج آیه از قرآن مجید آمده است و این نام به خاطر آن است که تمامی اعمال آدمی از کوچک و بزرگ، جزئی و کلی، معنوی و مادی،بدنی و روحی بدون استثناء در آن روز مورد محاسبه قرار می گیرد.
به هر حال یکی از روشنترین برنامه هائی که در روز قیامت انجام می گیرد، و اصولا قیام قیامت به خاطر آن است، مسأله حساب الهی است که شرح چگونگی آن به خواست خدا در بحثهای مربوط به منازل آخرت خواهد آمد.
- یوم الدین
این نام نیز به طور گسترده در قرآن به کار رفته و تعداد آیاتی که در آن «یوم الدین» آمده است سیزده مورد است که از همه مشهورتر در زبانها در سوره حمد است. «مالک یوم الدین» «او مالک روز جزا است».
- یوم الفصل
نام دیگر روز قیامت «یوم الفصل» (روز جدائی) است. این نام شش بار در قرآن مجید تکرار شده از جمله در سوره نبأ آیه 17: «روز جدائی، میعاد همگان است».
این تعبیر تعبیر بسیار پر معنائی است که بیانگر جدائیها در آن روز عظیم است: جدائی حق از باطل، جدائی صفوف مؤمنان و صالحان از کافران و مجرمان، جدائی برادر از برادر، و پدر و مادر از فرزند. و جدائی سرنوشت خوبان و بدان.
- یوم الخروج
این نام تنها در یک آیه قرآن مجید آمده است، در آیه 42 سوره «ق» ضمن اشاره به روزی که نفخ دوم صور دمیده می شود، می فرماید: «آن روز روزی است که همه اموات زنده شده (و از قبرها) خارج می شوند». آری آن روز روز خارج شدن است از مرگ به حیات و از عالم برزخ به عالم آخرت، و از درون به برون، و از پنهان به آشکار!
همین معنی به شکل دیگری در آیه 43 معارج آمده است آنجا که می فرماید: «روز موعود آنها همان روزی است که از قبرها به سرعت خارج می شوند. گوئی به سوی بتهایشان می دوند»! واین نشان می دهد حوادث قیامت در آغاز کار با سرعت فوق العاده ای انجام می گیرد
- الیوم الموعود
این نام نیز تنها در یک آیه از قران آمده است، در آغاز سوره بروج آیه 2 به عنوان یک سوگند مهم می فرماید: «سوگند به آن روز موعود» روزی که وعده گاه همه آنجا است و تمام انبیاء و عده آن را داده اند.
شبیه این «نام» با تعبیر دیگری در آیه 83 زخرف آمده است«آنها را رها کن تا در باطل خود غوطه ور باشند و سرگرم بازی شوند، تا روزی را که به آنها وعده داده شده است ملاقات کنند».
- یوم الخلود (روز جاودانگی)
این تعبیر تنها یک بار در آیات قرآن به چشم می خورد، آنجا که می فرماید: «در آن (بهشت جاویدان) به سلامت داخل شوید. آن روز جاودانگی است». (سوره ق، آیه 34). انتخاب این نام به خاطر بیان ابدیت این پاداش عظیم الهی و این پاداش بزرگ نیکوکاران و تمام نعمتهای آن است و در حقیقت یوم الخلود بعد از ورود در بهشت آغاز می شود.
البته مسأله خلود منحصر به نعمتهای بهشت نیست، عذابهای دوزخ نیز چنین است همان طور که در قرآن یا شده: «کیفر دشمنان خدا آتش است و سرای جاوید دوزخیان در آن خواهد بود» (فصلت، 28).
- یوم عظیم
حال توصیف آن روز به عظمت به خاطر امور مهم بسیاری است که در آن روز بزرگ واقع می شود: پاداش و کیفر عظیم، دادگاه و حساب عظیم، حضور با عظمت خلایق در آن روز، و عظمت طول آن روز، عظمت هول و وحشت و هراس، و عظمت جنبشهای آغاز رستاخیز و خلاصه عظمت در تمام جهات.
11- یوم الحسرة
این نام که تنها در یک آیه از قرآن مجید آمده، تعبیری است تکان دهنده از روز قیامت که روز حسرت و تأسف و ندامت است، «آنها را از روز حسرت بترسان، روزی که همه چیز پایان می یابد و حکم نهائی صادر می شود، و این در حالی است که آنها (هنوز) در غفلتند و ایمان نمی آورند»
اندوه و تأسف و ندامت مفهوم آن است، و روز قیامت راستی روز اندوه و ندامت و حسرت شدید است، نه تنها برای بدکاران، بلکه حتی برای نیکوکاران، زیرا وقتی پاداشهای عظیم الهی را می بینند تأسف می خورند چرا بیشتر و بهتر کار نیک انجام نداده اند!
تأسف و حسرت در دنیا قابل جبران است ولی در آنجا راهی برای جبران وجود ندارد و لذا باید آن روز را روز حسرت واقعی و روز حسرت بزرگ نامید، در آیه 56 سوره زمر می فرماید: «أن تقول نفس یا حسرتی علی ما فرطت فی جنب الله» «این هشدارها و اخطارها به خاطر آن است که مبادا کسی روز قیامت بگوید واحسرتا! از کوتاهی هایی که در اطاعت فرمان خدا کرده ام».
- یوم التناد (روز صدا زدن یکدیگر و یاری خواستن)
بعضی گفته اند به خاطر آن است که دوزخیان و بهشتیان یکدیگر را صدا می زنند، دوزخیان می گویند: مقداری از آب گوارای بهشتی یا از روزیهای خدا داد به ما محبت کنید و بهشتیان در پاسخ می گویند: خداوند اینها را بر کافران تحریم کرده است (اعراف، 50).
یا اینکه فرشتگان مردم را برای حساب صدا می زنند و مردم فرشتگان را برای استمداد! یا اینکه مؤمن هنگامی که نامه اعمال خود را می بیند، از روی شوق فریاد می زند: «هاؤم اقرؤا کتابیة» «این نامه اعمال من است! ای مردم بیایید و آن را بخوانید»! (حاقه،19).
- یوم ثقیل (روز سنگین!)
این نام نیز از نامهائی است که فقط یکبار در قرآن در سوره انسان آیه 27 به چشم می خورد: «آنها (مجرمان) زندگی زودگذر دنیا را دوست دارند، در حالی که پشت سر خود روز سخت و سنگینی را رها می کنند».
توصیف آن روز به ثقیل توصیفی است گسترده و پر معنی: سنگین از نظر محاسبه ها، مجازاتها، بار گناهان بر دوش مجرمان!
- یوم الأزفة (روز نزدیک)
این نامگذاری بیانگر این واقعیت است که قیامت بیش از آنچه مردم فکر می کنند نزدیک است، تا بی خبران نگویند هنوز وقت بسیار است ! برای چنین روزی باید هر لحظه آماده بود.
آیه 1 سوره انبیاء: «روز حساب مردم بسیار به آنها نزدیک شده اما آنها در غفلتند و رویگردان هستند.»
- یوم عسیر (روز پرمشقت)
مسلما آن روز برای کافران بسیار طاقت فرسا و مصیبت بار و دردناک است، به طوری که نیرومند ترین آنها را به زانو در می آورد و عاجز و بیچاره و ناتوان می سازد. سخت بودن آن روز برای کافران از این جهت است که در حساب بر آنها سخت گرفته می شود، نامه های اعمالشان به دست چپ آنها داده شده، صورتهایشان سیاه، بدنها کبود، چشمهایشان نابینا، و اعضاء بدنشان در حضور جمع به گناهان آنها گواهی می دهد و مایه رسوائی آنها می گردد.
- یوم الیم (روز دردناک)
توصیف آن روز به دردناک بودن تنها به خاطر این نیست که عذابش الیم و دردناک است، بلکه علاوه بر این، آن روز از جهات زیادی مایه درد و رنج است؛ از جهت رسوائیها، ندامتها و پشیمانیهای کشنده، و انواع رنجهای روحی دیگر، مثلا انسان می بیند دیگران به وسیله او اهل بهشت شدند و او خودش دوزخی شد، دردناک به خاطر اینکه راه بازگشتی وجود ندارد، و به خاطر این که عذاب و رنجهایش جاودانی است.
- الیوم الحق
سوره نبأ آیه 39«آن روز، روز حق است» آری واقعیتی است انکار ناپذیر، واقعیتی است که به تمام عالم آفرینش مفهوم می بخشد، و اگر آن روز نبود، واقعیت این جهان مفهوم نداشت.
یوم مشهود (روزی که همه آن را مشاهده می کنند)
اهل آسمانها نیز شاهد و ناظر آن روزند. همه روزها مشاهده می شود، ولی انتخاب این توصیف برای قیامت از یک سو اشاره به قطعی بودن آن است و از سوی دیگر اشاره به اهمیت آن و حوادثی که در آن روی می دهد، و حضور عمومی همه خلایق در آن است.
یوم معلوم (روزی که برای همه معلوم است)
آیه 50 سوره واقعه در برابر سؤال کفار از حیات بعد از مرگ آمده است: «بگو اولین و آخرین همگی در موعد روز معلومی گردآوری می شوند.»
1- آگاهی بر آن روز و تاریخ دقیق آن، و می دانیم این علم مخصوص خدا است، و هیچ کس از آن آگاهی ندارند، ولی نزد خداوند ثابت و قطعی و از هر نظر معلوم است.
سخنان دانشمندان و بزرگان در مورد قرآن
اعتراف ناپلئون پناپارت پادشاه فرانسه پیرامون
قرآن کریم:امیدوارم طولی نکشد که خردمندان هر جا ومتمدنین دنیا را گرد آورده و
به کمک آنها قوانینی تنظیم نمایم که همه بر اساس دستورات اساسی قرآن باشد زیرا
قرآن مباء حق و حقیقت است. این کتاب به تنهایی سعادت بشر است.
اعتراف ویلز دانشمند
مشهور انگلیسی پیرامون قرآن:تاثیری که قرآن در جهان بخشیده هنوز هیچ کحا
نداشته است.
اعتراف گوته ادانشمند و
شاعرپیرامون قرآن:سالیان دراز کشیشان از خدا بی خبر ما را از پی بردن به حقایق قرآن
مقدس و عظمت آورنده آن دور نگه داشتند، لیکن در اثر پیشرفت علم و دانش پرده ی جهل
و تعصب نابجا برداشته شد و عنقریب ( بزودی ) این کتاب توصیف ناپذیر توجه افراد بشر
را به خود جلب کرده و محور افکار مردمی می گردد.
اعتراف سر ویلیام موئیس
دانشمند انگلیس پیرامون قرآن:قرآن محمد کتابی است پر از دلایل واضع منطقی و
مسائل بی شمار علمی و قوانین قضایی و حقوقی و دستورات عالیه که برای حفظ حیات
اجتماعی و مدنی در این کتاب مقدس با عبارات ساده و در حین حال محکم ومنظم آمده است
که خوانندگان را مجذوب می کند.
اعتراف ماردریل خاورشناس
فرانسوی پیرامون قرآن:اسلوب قرآن ، اسلوبی است ملکوتی و آسمانی ، مولود فکر بشر مخلوقی
زمینی نیست. آنچه را که قرآن دارد هیچ کتابی دیگر نخواهد داشت.
اعتراف جان ناس مورخ
معروف ادیان پیرامون قرآن:قرآن مکمل ومتمم حقایقی است که به طور ناقص در
مذاهب و ادیان سلف وجود داشته است.
اعتراف درابر از ستاد
دانشکده نیویورک پیرامون قرآن:قرآن عهده دار بزرگترین اعمال ممکنه و خدمات عالیه
گردیده است و این کتاب بهترین صحت دعوای محمد پیامبر عظیم الشان اسلام می باشد.
اعتراف شارل فرانسیس
دانشمند بزرگ پیرامون قرآن:انجیل کتابی است که در آمریکا کسی آنرا نمی شناسد
ولی قرآن کتابی است که هر مسلمانی به آن آشنا است. این ادعا گزاف نیست یک واقعیت
است ولی باید گفت نشناختن انجیل از خوش شانسی هی مذهب مسیحیت است.
اعتراف مری گیلورد دورمن
خاور شناُس غربی پیرامون قرآن:قرآن لفظ به لفظ به وسیله ی جبرئیل بر محمد وحی
شده و هر یک از الفاظ آن کامل و تمام است. قرآن معجزه ای جاوید و شاهد بر صدق و
ادعای محمد پیغمبر خدا قسمتی از جنبه اعجاز آن مربوط به سبک و اسلوب انشای آن است
و این سبک و اسلوب به قدری کامل و عظیم است که نه جن و نه انس نمی توانند کوچکترین
سوره نظیر و شبیه آن را بیاورند. قسمتی دیگر از اعجاز آن مربوط به تعلیمات و پیش
گویی هایی است که در آن مندرج است و به نحوه اعجاب آوری دارای اطلاعاتی است از مرد
درس نخوانده ای مانند محمد که هیچ گاه قادر نبوده که آنها را جمع آوری کرده باشد.
اعتراف دوزی خاورشناس
هلندی پیرامون قرآن:قرآن کریم همواره مردم را به نیکوکاری امر کرده و انسان های سرکش و
نافرمان را بیم و انذار می نماید. اعراب پس از آنکه مسلمان شدند و به قرآن ایمان
آوردند و با لباس نو و تازه ای در برابر جهانیان عرض اندام نمودند که آن (لباس) عبارتند
از صلح طلبی و آرامش خواهی و آزادی افکار در معملات و رفتار بوده است.
اعتراف ژول لا بوم
خاورشناس فرانسوی پیرامون قرآن:علمی و روشن و اطمینان بخش و قانع کننده ای که
دارد دل های شنوندگان این دانشمند برای قرآن و جمع آوری اطلاعات زحمت زیادی کشیده
است.)تعلیمات قرآن و مواعظ آن نه تنها برای سران قوم نبوده بلکه جهانی است
. مردم از هر نژاد و ملتی که هستند منصفانه باید موقعیت بشر را از نظر بشر قبل از
اسلام مورد مطالعه قرار بدهند تا اعتراف کنند که علم و دانش به معنای وسیع آن به
وسیله ی مسلمین برای جهانیان آورده شده است. و مسلمانان علوم و دانش خود را از
قرآن که مانند دریای دانش بوده گرفته و از آن نهرهایی ساختند. قرآن برای همیشه
زنده است و هر کس از مردم جهان به قدر درک و استعداد خود از ان بهره بر می دارد.
اعتراف نولدکه دانشمند و
خاورشناس مشهور آلمانی پیرامون قرآن:قرآن با منطق خود را به سوی خویش توجه داده است. و
آنها را طرف خطاب قرار می دهد و همواره بر دل های کسانی که از دوری ان مخالفت می
ورزند تسلط یافته و آنها را به خود پیوند می دهد فضیلت قرآن با داشتن سادگی و
بلاغت خاص خود به اوج کمال رسیده است. این کتاب توانست از مردمی وحشی و بی تربیت،
ملتی متمدن ایجاد کند که تعلیم و تربیت خویش را بر عهده گرفتند.
اعتراف هنر پری لائس کشیش
حقیقت دوست پیرامون قران:قرآن نه تنها اعراب وحشی وبار بر را داخل اسلام
کرد بلکه هزاران ملل و طواف وحشی و بیدادگر را تحت لوای خود جمع کرد.
اعتراف واگلیری پروفسور
معروف ایتالیایی و استاد دانشگاه ناپل پیرامون قرآن:ما در این کتاب مخزن ها و ذخایری از بشر می بینیم
که مافوق استعداد و ظرفیت باهوشترین اشخاص و بزرگترین فیلسوفان و قوی ترین رجال
سیاست است. به دلیل تمام این جهات است که قرآن نمی تواند کار یک مرد تحصیل کرده
باشد. آن هم مردی که در تمام عمرش در میان جامعه ای وحشی گذرانیده که از محیط
مردان دانش و دین بسیار به دور بوده اند. این مرد کسی است که همیشه اصرار می
ورزیدکه فردی است مانند سایر افراد بشر(انا بشر مثله) در این صورت بدون کمک خداوند
مقتدر نمی توانست معجزتی انجام دهد منشاء و مصدر قرآن فقط ممکن بود از ساحت آن
خدایی سرچشمه گرفته باشد که علم وی به آنچه در آسمان ها و زمین است احاطه دارد.
اعتراف پرنس ژچوالی
بورگیز دانشمند ایتالیایی پیرامون قرآن:عظمت اسلام از همین جا پیدا است که آغاز تمن اسلامی
از بدو پیدایش اسلام و سالت پیغمبر شروع شدریا، در صورتی که تمدن اروپایی شصد سال
پس از مسیح و مسیحیت آغاز خودنمایی نموده است.
اعتراف بورس ورث اسمیث
نویسنده غیر مسلمان پیرامون قرآن:من با کمال جرات ایمان دارم که روزی عالی ترین
فلسفه های انسانی و صادق ترین اصول مسیحیت تصدیق خواهند کرد و ایمان خواهند آورد
که محمد پیغمبر حقیقی از جانب خدا بود.
اعتراف مهاتما گاندی
شخصیت معروف هند پیرامون قرآن:اسلام در ایام پر افتخار خود نسبت به پیروان ادیان
دیگر حسن سلوک ابراز داشت و تحسین جهانی را برانگیخت و هنگامی که ملل اروپایی در
تاریکی نادانی غوطه ور بودند اسلام مانند ستاره ای درخشان در آسمان مغرب زمین
درخشیدن گرفت و نور سعادت و خوشبختی را بر دنیای پر غوغایی پرتو افکن ساخت. من
یقین دارم که زور شمشیر نبود برای اسلام جا باز کرد و آن را ترقی داد. بلکه سادگی
محکم و فروتنی شخصی پیامبر اسلام و دقت در امر عدالت و محبت و احترام حضرتش نسبت
به رفقا و پیروان و نیز جرات او بود که چنین امری را به انجام رسانید.
اعتراف لیپری دانشمند
فرانسوی پیرامون قرآن:اگر اسلام و مسلمین در تاریخ پیدا نمی شدند حیات علمی اروپا تا چند
قرن عقب می افتاد.
اعتراف دیتریشی اسلام شناس آلمانی پیرامون قرآن:همین علوم و معارف مسلمین
بود که اروپا را در قرن دهم میلادی جلو برد همان علومی است که سر چشمه ی آن ها
قرآن کریم بود و اروپا از این حیث به اسلام مدیون است.
اعتراف رنبورت مستشرق پیرامون قرآن:باید اعتراف کرد که علوم
طبیعی فلکه( فضایی)، فلسفه، ریاضیات که در قرن دهم اروپا را زنده نمود از قرآن
گرفته شده، بلکه اروپا رهین منت اسلام است.(یعنی مدیون اسلام است.)
اعتراف توماس کارلایل دانشمند و نویسنده مشهور
انگلیسی پیرامون قرآن:هنگامی که ما قرآن مجید را مطالعه می کنیم می بینیم این کتاب علاوه
به آنکه وحی آسمانی است از نظر کلمات و ترکیب بلیغ ترین کتاب است. هیچکس قرآن را
با دقت نمی خواند مگر آنکه می بیند حقایقی اصیل در برابر وی آشکار است و در می
یابد که این کتاب وابسته باصلی حقیقی و مبدئی عالی و مقدس و پیوسته است و تردیدی
نیست که گفتار حقیقی و درست نفوذ خاصی بر دلها دارد و حق آن است که تمام کتاب ها
در برابر قرآن ماچیز و کوچکند و این کتاب از هر گونه عیب و نقص و اصول ناپسند
پاکیزه و مبراست.
اعتراف جان ویلیام درپر دانشمند پیرامون قرآن:قرآن تذکرات عالی اخلاقی
و دستورات زیادی دارد.سبک انشاء قرآن طوری تنظیم شده که ما به هیچ صفحه ای مراجعه
نمی کنیم جز آنکه عالی ترین چیری که همه کس تصدیق می کند و می پسندد،در آن خواهیم
یافت.این قطعه های کوچک آیات مطلب، شعارها و قوانینی را به ما می آموزد که برای
تمام حوادث و احتیاجات زندگی مناسب و قابل استفاده است.
اعتراف گازیمرسکی مستشرق و دانشمند لهستانی
پیرامون قرآن:قرآن مجموعه ای است دلنشین زیرا در آن اخلاق و تمدن و سیاست و وعد
وعید در کنار یکدیگر قرار دارد.(وعد: بهشت و وعید: عذاب در جهنم)
اعتراف کوسین دیرسوال خاورشناس بزرگ پیرامون قرآن:مردم شرق عموما اعتراف
دارند که قرآن آیاتی است که فکر بنی نوع بشر از آوردن بمانند آن از حیث لفظ و معنی
عاجز و ناتوان خواهد بود.
اعتراف لوترن استوارد مورخ معروف آمریکایی پیرامون قرآن:برای عظمت اسلام همین بس که با این همه موانع باز هم حقائق و فضیلت خود را در جهان آشکار می سازد زیرا اسلام یک آئین ساده و خردمندانه است.